انجام تحقیق دانشجویی به شیوه درست و اصولی، همواره یکی از بزرگترین چالش های دانشجویان در دوران تحصیل است. ما برای حل این چالش، در این مقاله به معرفی و بررسی مراحل انجام تحقیق دانشجویی پرداخته ایم. مراحل نوشتن تحقیق، بسته به ترجیحات محقق یا موضوع و حوزه تحقیقاتی او، می توانند متفاوت باشند. اما فرآیند کلی تحقیق، معمولا طی 8 مرحله صورت می گیرد که در ادامه به معرفی آن ها میپردازیم. رعایت این مراحل برای ما آشکار می سازد که چگونه تحقیق دانشجویی بنویسیم. اگر میخواهید نحوه انجام تحقیق دانشجویی به شیوه اصولی را بیاموزید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
برای انجام تحقیق دانشجویی به کمک نیاز دارید؟
مدت زمان تخمینی مطالعه: 1 دقیقه
فهرست مطالب
تحقیق دانشجویی چیست؟
تحقیق دانشجویی، نوعی متن آکادمیک یا تکلیف دانشجویی است که درباره یک موضوع خاص نوشته می شود. این متون یا تکالیف شامل مراحلی چون جمع آوری اطلاعات، تحلیل عمیق، ارزیابی، بحث، تفسیر و نتیجه گیری علمی خواهند بود. نحوه نوشتن تحقیق دانشجویی شبیه به مقالات گزارشی، علمی و خبری است؛ با این تفاوت که به اثبات، استدلال معتبر و شواهد تجربی نیاز داریم. همچنین با مشاهده چندین نمونه تحقیق دانشجویی، فورا متوجه خواهیم شد که استفاده از منابع علمی، تحقیق های قبلی و نحوه رفرنس دهی، بسیار مورد توجه قرار می گیرد.
اساتید دروس مختلف، در طول ترم دانشگاه حداقل نمونه یک تحقیق دانشجویی را از دانشجو می خواهند تا دانش علمی، بینش فردی و تسلط او بر نحوه نوشتن تحقیق دانشجویی را بسنجند. اگر بیاموزیم که چگونه تحقیق دانشجویی بنویسیم، آنگاه بر نحوه نوشتن تحقیق کاربردی و بنیادی و سایر انواع تحقیق تسلط می یابیم. زبان تحقیق دانشجویی باید مطابق با زبان رسمی و زبان علمی رشته تحصیلی مربوطه باشد. تعداد کلمات تحقیق معمولا بین 4000 تا 6000 کلمه است، اما در برخی موارد نادر می تواند 2000 کلمه و کمتر یا 10 هزار کلمه و بیشتر نیز باشد.
چرا شناخت مراحل انجام تحقیق دانشجویی از اهمیت زیادی برخوردار است؟
نوشتن یک تحقیق دانشجویی نیز همانند هر کاری دیگری باید با طی کردن مراحل مختلفی انجام شود. در غیر اینصورت خروجی کار شما ناقص و غلط می باشد. برای تمام دانشجویان بارها پیش آمده که به علت ندانستن مسیر نوشتن یک تحقیق دانشجویی، از انجام آن صرف نظر کرده اند و یا انجام آن را به افراد یا مجموعه های دیگری برون سپاری کرده اند. ما در این مقاله به شما آموزش میدهیم که چگونه می توانید با طی کردن مراحل زیر یک تحقیق جذاب و اصولی بنویسید. پس تا انتهای این مقاله با تیم تحریریه دانشجو پروژه همراه باشید.
معرفی و بررسی مراحل انجام تحقیق دانشجویی
پس از آشنایی با مفهوم تحقیق دانشجویی، حال به معرفی مراحل انجام تحقیق دانشجویی می پردازیم. شما با طی 8 مرحله زیر میتوانید بهترین تحقیق های دانشجویی را بنویسید.
1- شناختن کلیات تحقیق و درک موضوع کلی
پیش از هر چیز، باید بدانیم که تکلیف ما دقیقا چیست و استاد مربوطه از ما خواسته است که چگونه تحقیق دانشجویی بنویسیم؟ شاید این مسئله برای بسیاری از دانشجویان بدیهی باشد، اما عده ای نیز فراموش می کنند که درک درست تکلیف و آشنایی با تمام جزئیات تحقیق چقدر اهمیت دارد. پیش از هر چیز، باید بدانیم که آیا موضوع دقیقی از سوی اساتید برای تحقیق ما تعیین شده است یا خیر. اگر موضوع دقیقی تعیین نشده است، باید بدانیم که نحوه انتخاب موضوع تحقیق چگونه خواهد بود و موضوع باید در کدام حوزه مطالعاتی باشد.
معمولا اساتید، یک فایل راهنما، متن توضیحات تکلیف یا دستورالعمل های نحوه نوشتن تحقیق را به دانشجو ارائه می دهند. مواردی مانند تعداد کلمات تحقیق که مجاز است، فرمت نمونه تحقیق دانشجویی در ورد یا دیگر نرم افزارها، نحوه رفرنس دهی مقاله و بسیاری از نکات دیگر در این متن ها ذکر می شوند. برای مثال، نحوه فاصله گذاری، فونت متن، سایز متن، حاشیه ها و غیره بیان خواهند شد. همچنین اساتید مشخص خواهند کرد که نحوه انجام تحقیق دانشجویی باید همراه با چکیده باشد یا خیر (چکیده معمولا لازم است).
زمان تحویل متن تحقیق، طول بخش های مختلف، هدف اصلی از تحقیق و نحوه ارسال فایل ورد یا pdf تحقیق نیز احتمالا درون فایل راهنمای استاد بیان خواهند شد. می توانیم فهرستی از تمام موارد ذکر شده از سوی استاد تهیه کنیم و هنگام پیش روی متن تحقیق، آن ها را در نحوه انجام تحقیق دانشجویی خود مورد ملاحظه قرار دهیم.
2- انتخاب موضوع تحقیق
انتخاب موضوع تحقیق، شاید در ابتدا ساده به نظر برسد، اما مهم ترین عاملی است که تعیین می کند چگونه تحقیق بنویسیم. دیگر قسمت های تحقیق ما همگی به نحوه انتخاب موضوع تحقیق بستگی خواهند داشت. موضوع تحقیق باید از نظر علمی و آکادمیک، اهمیت داشته باشد؛ یعنی یک مبحث بسیار داغ یا بسیار سودمند در حوزه مطالعاتی خود به شمار رود. همچنین داده های کافی می بایست برای مطالعه موضوع موجود باشند.
موضوع باید تا حد امکان کلی نباشد و دقیق باشد. برای مثال، موضوعی مانند وقایع جنگ جهانی دوم، بسیار کلی است و قابل قبول نخواهد بود. به جایش می توانیم موضوع را دقیق تر کنیم و درباره وضعیت زندگی شهروندان دانمارکی نزدیک به مرزهای آلمان طی جنگ جهانی دوم صحبت کنیم. برای انتخاب موضوع، می توانیم مقالات علمی، کتاب های مرتبط یا حتی مجلات و وب سایت ها را بخوانیم و ایده بگیریم. همچنین می توانیم با دوستان، پژوهشگران باتجربه و اساتید خود مشورت کنیم.
3- تحقیق و بررسی اولیه
بهتر است کار تحقیق خود را از همان روزهای نخست آغاز کنیم. پیش از هرچیز، موضوع تحقیق به طور کلی یا دقیق باید مشخص باشد. بدین ترتیب، خواهیم توانست تا بهترین مسیر تحقیقاتی را داشته باشیم. آنگاه، با استفاده از کتابخانه های علمی یا سایت های آنلاین منابع علمی، در جستجوی منابع معتبر و مرتبط خواهیم بود. موتورهای جستجو مانند google scholar و research gate تنها 2 مورد از منابع معتبر آنلاین برای جستجو مقالات علمی ژورنالی هستند.
با جستجو در میان منابع، می توانیم درک اولیه خوبی از موضوعی تحقیقاتی خود و حوزه مطالعاتی آن به دست آوریم. لازم است برخی مقالات به طور کامل مطالعه شوند؛ اما در مورد برخی از مقالات، یک مرور کلی کافی خواهد بود. هنگام بررسی اولیه مقالات، می توانیم برخی از آن ها را برای استفاده در تحقیق دانشجویی خود انتخاب کنیم.
دو نکته مهم پیرامون مرحله سوم از مراحل انجام تحقیق دانشجویی
1- منابع علمی به 2 دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند:
- منابع اولیه شامل تحقیقات دسته اول با روش منحصر به فرد، داده های میدانی و نتایج منحصر به فرد و جدید هستند.
- منابع ثانویه مقالاتی مانند تحقیقات مروری یا بیوگرافی های دست دوم هستند که بر اساس مقالات و منابع دیگر نوشته می شوند.
2- در مرحله تحقیق اولیه، می توانیم با بررسی موارد زیر، پی ببریم که باید چگونه تحقیق بنویسیم:
- چه چیز در مقالات و تحقیقات قبلی مورد توجه قرار نگرفته است؟
- کدام یک از مباحث موجود در یک حوزه مطالعاتی، داغ تر و مهمتر هستند؟
- نظر شخصی ما درباره یک موضوع تحقیقاتی چیست؟
- آیا مقالات قبلی به طور خاص به موضوع مورد نظر ما پرداخته اند؟
پرسش های تحقیقاتی معمولا در همین مراحل اولیه توسط دانشجو شکل داده می شوند.
4- نوشتن فرضیه تحقیق
گزاره (فرضیه) تحقیق، در واقع همان ادعایی است که دانشجو می خواهد در تحقیق خود مطرح سازد و اثبات کند. برای اثبات گزاره، معمولا روش هایی چون شواهد تجربی و استدلال به کار می روند. گزاره اصلی، معمولا در یک تا 3 جمله به طور دقیق، خلاصه و شفاف نوشته می شود. همه قسمت های متن تحقیق با توجه به این گزاره تکمیل خواهند شد و تلاشی در راستای آشکارسازی و اثبات آن خواهند بود. خود گزاره معمولا در یکی از پاراگراف های بخش مقدمه آورده می شود.
معمولا پرسش های تحقیقاتی همراه با گزاره تحقیق یا فرضیه تحقیق باید مشخص شوند. این یعنی موضوع ما به صورت یک یا چند سوال در می آید. این سوالات گاه به صورت فرضیه پاسخ خواهند شد و سپس در متن تحقیق، به دنبال اثبات پاسخ ها خواهیم بود. همچنین ممکن است در متن تحقیق صرفا به دنبال پاسخ سوالات باشیم.
5- تهیه طرح کلی برای تحقیق دانشجویی
یکی از مهم ترین نکات درباره نحوه انجام تحقیق دانشجویی، تهیه یک طرح کلی پیش از شروع نوشتن متن تحقیق است. با مشاهده نمونه یک تحقیق دانشجویی فورا متوجه خواهیم شد که ادعاها، فرضیه ها، نظریه ها، داده ها، نتایج و یافته های مختلفی در آن به کار رفته اند. بنابراین، باید یک طرح کلی پیش از آغاز تحقیق داشته باشیم و بدانیم که می بایست از نظر ساختار، چگونه بنویسیم. در این مرحله، می توانیم همه عنوان ها، مباحث، فرضیه ها، ادعاها و داده های خود را به طور حدودی همراه با ترتیبشان مشخص کنیم.
6- نوشتن پیش نویس تحقیق
در این مرحله، نوشتن متن تحقیق را آغاز می کنیم، اما به جزئیات چندان اهمیت نمی دهیم. چیزی که در مرحله 6 از مراحل انجام تحقیق دانشجویی اهمیت دارد، روی کاغذ آوردن مفاهیم و داده های مورد نظر است. پس از تکمیل متن پیش نویس، می توانیم به جزئیات فنی، ویرایش زبانی، انجام ویراستاری تحقیق و غیره بپردازیم. البته ترتیب پاراگراف ها، ادعاها، گزاره ها و عناوین حتی در این مرحله باید به طور کلی مورد توجه قرار گیرد. اگر هنگام نگارش متن تحقیق، احساس کردیم که باید پاراگراف ها جابجا شوند، می توانیم این کار را انجام دهیم.
نیازی نیست کار نوشتن تحقیق دانشجویی را حتما با نوشتن مقدمه آغاز کنیم؛ هرچند در بیشتر مواقع، افراد ابتدا نوشتن مقدمه را ترجیح می دهند. برخی دیگر نیز ممکن است کار را با نوشتن تحلیل داده ها یا پیشینه پژوهش (مرور نشریات) آغاز کنند. سپس بخش های دیگر مانند بحث و بررسی، نتایج، محاسبات، محدودیت ها و پیشنهادها، قدردانی و تاریخچه اضافه می شوند.
7- انجام ویراستاری تحقیق دانشجویی
پس از تکمیل پیش نویس اولیه متن تحقیق، باید ویراستاری آن را انجام دهیم. بسیار مهم است که از نظر زبانی، محتوایی، فرمت و املایی، چگونه تحقیق بنویسیم. متن تحقیق ما باید از جنبه های زیر عاری از هر گونه ایراد یا نقص باشد:
- دستور زبان – متن تحقیق می بایست با قواعد دستوری زبان فارسی، انگلیسی یا هر زبانی که به آن نوشته شده است، کاملا صحیح باشد.
- صحت اطلاعات علمی و منابع – تمام گزاره های علمی در متن تحقیق باید کاملا صحیح و معتبر باشند. همچنین منابع مورد استفاده باید مرتبط، معتبر و حتی الامکان جدید باشند.
- فرمت بندی – سایز متن، فونت متن، چینش پاراگراف ها، فاصله بین خطوط، قسمت بندی یا سکشن بندی، هدلاین ها، شماره گذاری صفحات و فرمت کلی، می بایست صحیح، معنادار و مطابق با راهنمای نحوه انجام تحقیق دانشجویی از سوی دانشگاه باشند.
- املایی و نگارشی – واژگان و جملات باید از نظر املایی و نگارشی کاملا اصلاح شوند.
- دزدی ادبی یا plagiarism – وب سایت های آنلاین برای بررسی دزدی ادبی موجود هستند و باید مورد استفاده قرار گیرند.
نکات مهم درباره مرحله ویراستاری از مراحل انجام تحقیق دانشجویی
در این مرحله، باید بررسی کنیم که آیا جملات متن ما دقیق و معنادار هستند؟ چگونه بنویسیم که ساختار تحقیق دانشجویی ما به صورت درست و منطقی باشد؟ آیا از زیاده گویی، کلی گویی و تکرار پرهیز کرده ایم؟ آیا علامت گذاری ها و دستور زبان را به درستی رعایت کرده ایم؟
همچنین، به منظور رفع ایرادات و انجام ویرایش پایان نامه و تحقیق دانشجویی خود، می توانیم آن را به پژوهشگران باتجربه ارجاع دهیم. موسسه دانشجو پروژه با بهره گیری از تحقیق برخی از بهترین ویراستاران کشور، برای پذیرش سفارش انجام ویراستاری آماده است.
8- نوشتن چکیده، نتیجه گیری و درج منابع
در مرحله آخر، نتیجه گیری نهایی از تحقیق را در بخش نهایی در نیم الی 2 صفحه می نویسیم. در قسمت نتیجه گیری، ابتدا اشاره کوتاهی به اهمیت موضوع، مهم ترین مقالات مرتبط، روش تحقیق خود، داده ها و نتایج خواهیم داشت. سپس سخن پایانی و نتیجه گیری علمی و کاربردی خود درباره نتایج را بیان می کنیم.
پس از تکمیل نتیجه گیری، به سراغ بخش چکیده که درست پس از صفحه عنوان درج می شود، می رویم و آن را اضافه می کنیم. همچنین منابع در آخرین بخش از متن تحقیق پس از نتیجه گیری به صورت یک عنوان جداگانه به ترتیب شماره اضافه می شوند. البته همه این موارد در مرحله 8، می توانند پیش از انجام ویرایش تحقیق دانشجویی نیز تکمیل شوند.
25% تحفیف برای اولین سفارش تحقیق دانشجویی
پرسش های پرتکرار در زمینه مراحل انجام تحقیق دانشجویی
درک موضوع تحقیق، تحقیق اولیه، تعیین گزاره و پرسش های تحقیقاتی، ارائه طرح کلی ساختار تحقیق دانشجویی، نوشتن پیش نویس و انجام ویراستاری متن تحقیق، مهم ترین مراحل انجام تحقیق دانشجویی به شمار می روند.
روش های تحقیق، به 2 دسته کلی روش های کیفی و روش های کمی تقسیم می شوند. البته روش های تحلیلی، توصیفی، علی (علت و معلول)، تجربی و آماری نیز جایگاه خود را دارند.
جمع بندی
به طور کلی، مراحل انجام تحقیق دانشجویی عبارت اند از: درک موضوع تحقیق، تحقیق اولیه، تعیین گزاره و پرسش های تحقیقاتی، ارائه طرح کلی ساختار تحقیق دانشجویی، نوشتن پیش نویس، انجام ویراستاری متن تحقیق و نوشتن چکیده، نتیجه و منابع. امیدواریم این مقاله به شما در انجام تحقیق های دانشجویی کمک کند. اگر چنانچه این مطلب برای شما مفید بود، خوشحال می شویم آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظرات و تجربیات خود را درباره انجام تحقیق دانشجویی با ما در میان بگذارید. همچنین چنانچه زمان یا تخصص کافی برای انجام تحقیق را ندارید، اصلا نگران نباشید و همین حالا با ما تماس بگیرید و سفارش تحقیق دانشجویی خود را در دانشجو پروژه ثبت کنید.
تیم تحریریه دانشجو پروژه از دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه های برتر ایران تشکیل شده است و بیش از 10 سال است که در زمینه آموزش، مشاوره و انجام انواع پروژه های دانشجویی فعالیت دارد.