تفاوت تحقیق کمی و کیفی

تحقیق های کمی، با داده های عددی سروکار دارند. اما در تحقیق کیفی، از داده هایی مانند کلمات، عبارات، تصاویر و صدای ضبط شده استفاده می کنیم. نوع داده، مهم ترین تفاوت تحقیق کمی و کیفی به شمار می رود. مواردی چون روش جمع آوری داده، اعتبار نتایج، حجم داده، روش تحقیق و قابلیت تعمیم، دیگر تفاوت های مهم دو روش مذکور هستند. در این مطلب، ابتدا با تعریف کمی و کیفی و ویژگی های این دو آشنا می شویم. سپس 9 تفاوت تحقیق کمی و کیفی، انواع روش ها و مثال برای تحقیق کمی و کیفی را مطرح میکنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

مدت زمان تخمینی مطالعه: 12 دقیقه

تحقیق کمی چیست؟

به فرآیند جمع آوری و تحلیل داده های عددی به منظور توصیف، پیش بینی یا کنترل متغیرها، تحقیق کمی می گویند. در تحقیق کمی، روابط میان متغیرها مورد آزمایش قرار می گیرند و سپس پیش بینی ها و تعمیم هایی انجام می شود. اندازه گیری عددی و محاسبات ریاضیاتی در این نوع تحقیق ها کاربرد دارند. محیط جمع آوری داده در تحقیق های کمی بسیار کنترل شده و دقیق است. نتایج حاصل از این تحقیق ها نیز باید با دقت بالا باشد.

تحقیق کیفی چیست؟

به فرآیند جمع آوری، تحلیل و تفسیر داده های غیر عددی، مانند کلمات و عبارات، تحقیق کیفی می گویند. این نوع از تحقیق ها، معمولا برای افزایش اطلاعات درباره پدیده ها، افراد یا تجربه هایی استفاده می شوند که امکان اندازه گیری عددی یا ریاضیاتی آن ها نباشد. منابع داده در تحقیق کیفی شامل مواردی مانند عکس، متن، فایل صوتی و مصاحبه می شوند. این داده ها با استفاده از نظریه های اثبات شده مورد تحلیل قرار خواهند گرفت.

9 تفاوت تحقیق کمی و کیفی

دو روش کمی و کیفی، از جنبه های گوناگونی با یکدیگر تفاوت دارند؛ مانند نوع داده ها، روش جمع آوری داده، روش تحلیل، اعتبار نتایج، حجم داده ها، کاربرد، نیاز به تخصص و قابلیت تعمیم. در ادامه به معرفی و بررسی این تفاوت ها می پردازیم.

1- تفاوت در نوع داده ها

نوع داده هایی که جمع آوری و تحلیل می شوند، از تفاوت های مهم بین انواع روش های تحقیق کمی و کیفی هستند. در تحقیقات کمی، داده های جمع آوری شده، عدد هستند و با روش های آماری یا ریاضیاتی مورد تحلیل قرار می گیرند. هدف این تحقیقات نیز به دست آوردن داده های تجربی است که قابل اندازه گیری باشند وبتوان آن ها را به صورت عدد بیان کرد. در تحقیقات کیفی، داده ها به صورت غیر عددی هستند و شامل مواردی چون کلمات، عبارات، تصاویر و صوت می شوند.

2- تفاوت تحقیق کمی با کیفی در هدف تحقیق

هدف از تحقیق کمی، پاسخ دادن به پرسش هایی مانند چه مقدار و چه تعداد است. هدف از تحقیق کیفی، پاسخ به پرسش های چرایی است. در تحقیق کیفی، محقق می خواهد یک پدیده را درک کند. در تحقیق کمی، روابط یا همبستگی بین دو پدیده مورد بررسی قرار می گیرند.

3- بکارگیری روش متفاوت برای جمع آوری داده

آزمایش های تجربی و مشاهدات عینی، می توانند روش جمع آوری داده برای تحقیق های کمی باشند. در مورد تحقیق های کیفی، روش هایی چون مصاحبه، گروه های تمرکز، مرور نشریات و مردم شناسی (اتنوگرافی) به کار می روند. روش نظرسنجی برای هر دو نوع تحقیق کاربرد دارد؛ البته در روش نظرسنجی، باید تفاوت تحقیق کمی و کیفی را هنگام طراحی پرسش ها در نظر بگیریم. یعنی سوالات کمی را برای تحقیق کمی و سوالات کیفی را برای تحقیق کیفی طراحی کنیم.

4- تفاوت تحقیق کیفی و کمی در روش تحلیل داده

روش تحلیل داده های عددی در تحقیق های کمی، با استفاده از تحلیل های ریاضی یا آماری بر اساس فرمول های ساده یا پیشرفته خواهد بود. نتایج تحلیل این داده ها معمولا به صورت جدول یا نمودار به نمایش گذاشته می شود. محاسبه میانه، شمردن تعداد پاسخ های مثبت به یک سوال، یافتن رابطه همبستگی و آزمودن قابلیت اطمینان نتایج، از رویکردهای رایج در تحقیق های کمی هستند.
در تحقیقات کیفی، تحلیل محتوایی کیفی روی داده ها انجام می شود. این یعنی محقق با بررسی دقیق پدیده ها و موقعیت ها یا معنای واژه ها و عبارت ها، برداشت خود را بیان می کند. همچنین الگوهای مکرر توسط محقق تشخیص داده می شوند.

5- اختلاف در اعتبار و دقت نتایج

تحقیقات کمی از نظر علمی بسیار قابل استناد و معتبر به شمار می آیند؛ چرا که طی آن ها از تحلیل های آماری استفاده می شود. تحلیل های آماری بر پایه اصول ریاضی هستند و در نتیجه، قابلیت اطمینان بسیار بالایی دارند.

از سوی دیگر، تحقیقات کیفی همیشه قابل اطمینان یا قابل تایید نیستند. در این نوع از تحقیقات، داده ها به دیدگاه شخصی محققان نیز مربوط می شوند. این داده ها گاه فقط درباره محیط های خاصی صحت دارند که این نکته، تفاوت تحقیق کمی و کیفی را برجسته می کند. همچنین محقق نقش عمده ای در تفسیر و تحلیل داده ها ایفا می کند و تایید صحت اعتبار تحقیق دشوار خواهد بود.

6- تفاوت در حجم داده ها

حجم داده ها در تحقیقات کمی معمولا زیاد است؛ اما با وجود نرم افزارهای پیشرفته، زمان تحلیل داده زیاد نخواهد بود. به دلیل حجم بالای داده، اعتبار نتایج تحقیق کمی بیشتر است. برعکس، در تحقیقات کیفی، جمع آوری حجم بالای داده زمان بر و هزینه بر خواهد بود. به همین دلیل، محقق معمولا به مجموعه داده های کوچک اکتفا می کند.

7- کاربرد متفاوت تحقیق کمی و کیفی

تحقیقات کمی معمولا به منظور تست نظریه ها و فرضیه های مختلف به کار می روند. تحقیقات کیفی، به دنبال یافتن الگوها و تفسیر پدیده ها هستند.

8- تفاوت در نیاز به تخصص عمیق

تحقیقات کیفی به تخصص بالا و بینش عمیق علمی محقق نیاز دارند. این نوع تحقیقات، در معرض خطای انسانی هستند و محقق باید در حوزه مطالعاتی خود، بسیار آگاه و ماهر باشد. از سوی دیگر، در تحقیق کمی، محقق تنها از نظریات و فرمول هایی که در گذشته به اثبات رسیده اند استفاده می کند و نیازی به استفاده از دانش بسیار عمیق ندارد.

9- تفاوت در قابلیت تعمیم و تکرار

تحقیق های کمی، به دلیل روند مشخص و ریاضیاتی که دارند، قابلیت تکرار توسط محققان دیگر را خواهند داشت. این تفاوت تحقیق کمی و کیفی بسیار قابل توجه است، زیرا به دلیل همین قابلیت، نتایج تحقیق کمی می توانند برای محیط های دیگر به جز محیط انتخابی نخستین، قابل تعمیم و قابل استفاده باشند. تحقیقات کیفی به دلیل ذات غیر ریاضیاتی و توصیفی خود، معمولا این قابلیت را نخواهند داشت.

انواع روش های تحقیق کمی و کیفی

مهم ترین روش های تحقیق کمی عبارت اند از تحقیق تجربی و تحقیق همبستگی. روش های تحقیق کیفی شامل مواردی چون اتنوگرافی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته، گروه تمرکز، مطالعات موردی و تحلیل محتوا می شوند.

تحقیقات تجربی، یکی از بارزترین مثال ها برای تحقیق کمی هستند. در تحقیقات تجربی، با تغییر مقدار یک متغیر مستقل، نحوه اثرگذاری آن بر یک متغیر وابسته تعیین می شوند. تحقیق تجربی، رایج ترین روش برای یافتن روابط علی است. کشف اثرگذاری یک دارو یا کشف راهکاری برای تغییر الگوهای رفتاری یک گروه از افراد، مثال هایی برای تحقیق تجربی هستند. تحقیق های همبستگی نیز جز تحقیقات کمی به شمار می روند. در تحقیقات همبستگی، روابط همبستگی بین دو یا چند متغیر مورد بررسی قرار می گیرند.

تحقیق اتنوگرافی که از طریق مشاهده مستقیم یک گروه از افراد با حضور در میان آن ها است، نوعی از تحقیق کیفی به شمار می رود. اتواتنوگرافی نیز روشی مشابه با اتنوگرافی است؛ با این تفاوت که محقق از تجربیات گذشته اش استفاده می کند و در میان افراد حضور ندارد. مصاحبه های نیمه ساختاریافته که در آن، بخشی از پرسش های مصاحبه از پیش تعیین شده اند و بخشی نشده اند، یک روش تحقیق کیفی دیگر هستند. گروه تمرکز روش کیفی دیگری است که طی آن، محقق با گروهی از افراد به بحث می نشیند و نظرشان را درباره موضوع جویا می شود.

مثال برای تفاوت تحقیق کمی و کیفی

فرض کنیم که در دانشگاه ما 500 دانشجو تحصیل می کنند. می خواهیم مراحل انجام تحقیق را طی کنیم و از آن ها بپرسیم که از یک تا 5، چه نمره ای به اساتید دانشگاه می دهند. سپس پاسخ آن ها را جمع آوری می کنیم، میانگین می گیریم و عدد 3.5 را به دست می آوریم. به دلیل استفاده از اعداد و ارقام، این تحقیق کمی خواهد بود. یک تفاوت تحقیق کمی و کیفی در آن است که تحقیق های کمی از داده های عددی استفاده می کنند، دقیق تر هستند، قابلیت تعمیم و تکرار دارند و هدفشان تست یک نظریه یا فرضیه است.

حال فرض کنیم که در همان دانشگاه، پرسشنامه ای را میان 30 دانشجو پخش می کنیم و سوالات تشریحی از آن ها می پرسیم. برای مثال، می پرسیم که بهترین ویژگی کلاس زبان خارجه شما در این ترم چه بود یا چه پیشنهادی برای بهبود فضای داخلی ساختمان دانشکده خود دارید. در این حالت، به دلیل استفاده از کلمات و عبارت ها به عنوان داده، تحقیق کیفی است. در تحقیق های کیفی، می خواهیم یک پدیده را درک کنیم. تحقیق های کیفی معمولا قابلیت تعمیم ندارند و نتایجشان قابل اندازه گیری نیست، اما برای برخی موضوعات، بسیار مناسب هستند.

با توجه به تفاوت های تحقیق کمی و کیفی، کدام را انتخاب کنیم؟

برای بیشتر موضوع ها، استفاده از هر دو روش کیفی و کمی، یا ترکیب این دو در اصل ممکن خواهد بود؛ اما با توجه به تفاوت تحقیق کمی و کیفی، انتخاب بین این دو به موارد زیر بستگی دارد:

• آیا رویکرد استنتاجی یا استقرایی را در پیش گرفته ایم؟
• پرسش های تحقیقاتی ما چه هستند؟
• آیا می خواهیم تحقیق توصیفی، تجربی یا همبستگی انجام دهیم؟
• زمان، بودجه و داده های ما چه هستند؟
• مشارکت کنندگان یا پاسخ دهندگان چه کسانی هستند؟

به طور کلی، می توانیم بگوییم که:

• زمانی از تحقیق کمی استفاده می کنیم که بخواهیم چیزی (مانند یک نظریه یا فرضیه) را تایید یا تست کنیم.
• زمانی از تحقیق کیفی استفاده می کنیم که بخواهیم چیزی (مانند یک مفهوم، اندیشه، تجربه یا پدیده) را درک کنیم.

جمع بندی

در تحقیق های کیفی، به دنبال درک یک پدیده، فرد، الگوی رفتاری یا مفهوم هستیم. داده های مورد استفاده در تحقیق کیفی از جنس کلمات و عبارات هستند. در تحقیق کمی، از داده های عددی استفاده می کنیم و انواع تحلیل آماری و فرمول ریاضی را به کار می گیریم. تفاوت تحقیق کمی و کیفی از نظر هدف آن است که در تحقیق کمی، صرفا به دنبال تست یک نظریه یا فرضیه و تایید یا رد آن هستیم.

در این مقاله سعی کردیم تا تفاوت های میان تحقیق های کمی با کیفی را از جنبه های گوناگون بررسی کنیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. خوشحال میشویم اگر تجربه های خود را هنگام انجام تحقیق های کیفی و کمی از طریق کامنت با ما در میان بگذارید. چنانچه بعد از مطالعه این مقاله همچنان به راهنمایی و مشاوره بیشتر نیاز دارید و یا تصمیم به برون سپاری انجام تحقیق کیفی و یا کمی را دارید، همین حالا با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

منابع

• https://www.nu.edu/blog/qualitative-vs-quantitative-study/
• https://www.linkedin.com/pulse/5-examples-quantitative-research-philomathresearch
• https://www.simplypsychology.org/qualitative-quantitative.html